Democratische stad

Transparantie begint bij het openbaar maken van alle bestuursbeslissingen. We stellen alle relevante documenten beschikbaar voor burgers. Niet alleen de beslissingen van de gemeenteraad, maar ook van het schepencollege: we maken alle beslissingen en voorbereidende documenten openbaar, op eenvoudig verzoek van burgers, en dat vanaf hun eerste behandeling op het schepencollege.

We geven burgers ook actief en onbeperkt toegang tot alle bestuursdocumenten van alle stadsbedrijven en intercommunales, en maken contracten en convenanten met projectontwikkelaars openbaar. Waarom schrik hebben van democratische controle?

Wij willen volledige openbaarheid. Alleen welbepaalde dossiers die een specifieke en concrete bedreiging vormen voor de openbare veiligheid, en individuele personeelsdossiers kunnen daar buiten vallen. Door de trend naar meer autonomie en privatisering van stadsdiensten, gaat de openbaarheid achteruit. Het kan niet dat contracten tussen de stad en privébedrijven zogezegd om concurrentiële redenen de openbaarheid beperken. Informatie achterhouden fnuikt het democratische debat.

We zetten de streaming van de gemeenteraad verder en maken het toegankelijk voor iedereen. We zorgen voor een gedetailleerd schriftelijk verslag van de gemeenteraad en de commissies. We bouwen een gebruiksvriendelijk en interactief digitaal platform uit, in woord en beeld, zodat burgers het werk van de gemeenteraadsleden en schepenen veel beter kunnen opvolgen en controleren.

We versterken de democratische werking van de Kortrijkse gemeenteraad. We pleiten ervoor om gemeenteraadsleden 2 dagen per week vrij te stellen van hun werk, zodat ze meer tijd en energie kunnen steken in de taak waarvoor ze verkozen zijn.

We keren de gemeenteraad binnenstebuiten. De burgers moeten centraal staan. De gemeenteraad moet de dialoog met de lokale samenleving opzoeken en burgers een stem geven in de gemeenteraad. We voeren opnieuw een ‘vragenuurtje van de burger’ in op de gemeenteraad en de commissies, zodat burgers, actiecomités en sociale organisaties spreekrecht krijgen en rechtstreeks in dialoog kunnen gaan met het stadsbestuur. 

We verlagen de grens voor burgerinitiatieven. Burgers kunnen hun punt agenderen op de gemeenteraad zodra ze met 20 medestanders zijn die ouder dan 16 zijn (zoals bvb in Elsene). We organiseren het zo dat handtekeningen voortaan ook digitaal verzameld kunnen worden, in plaats van louter op papier. We geven burgerinitiatieven het recht om volledig zélf de vraagstelling te bepalen, zonder bemoeienis van het schepencollege.

Het bestuursakkoord staat bol van de beloftes over, 'participatietrajecten', 'besluitvorming dichter bij de burgers' en andere vormen van 'innovatie participatie'. "We kiezen principieel voor opbouw van onderuit, zowel bij het opmaken als bij het uitvoeren van het beleid. ", klinkt het. Daar was in de voorbije legislatuur maar weinig van te merken. Bij grote stadsplannen werden de buurtbewoners niet betrokken. Soms kwamen er vage infomomenten, maar grotendeels hadden de inwoners er het raden naar wat er met hun buurt stond te gebeuren. En bij de vele mobiliteitsplannen die de stad opmaakte zette ze eerder de buurtbewoners tegen elkaar op dan ze te verbinden met een duidelijk inspraaktraject. Wij willen echte inspraak over alle grote beslissingen. Democratie gaat over burgers die zélf mee beslissen over hun buurt, hun wijk, hun stad.

We versterken de rol van de Gecoro en andere gemeentelijke adviesraden en maken hun adviezen bindend. We richten een Stedelijke Woonraad op, met geëngageerde burgers, democratisch verkozen, die vorm willen geven aan een betaalbaar, duurzaam woonbeleid. Met de Woonraad zetten we een stadsbreed debat op over betaalbaar, duurzaam wonen. "

Adviezen van jeugdraden en andere adviesorganen moeten ernstig genomen worden. Behandelt de gemeenteraad zaken die betrekking hebben op bepaalde wijken of op bepaalde doelgroepen, dan moeten wijkcomités, adviesraden of andere stakeholders vooraf actief betrokken worden. Die ‘burgertoets’ wordt verplicht bij elke beleidsbeslissing.

Democratie stopt niet in het stemhokje, dan begint het pas. Wij willen hetbestuursakkoord laten schrijven door de burgers zelf. Democratie is een werkwoord. We inspireren ons op het Decidim-participatieproject van Barcelona. Decidim betekent ‘wij beslissen’ in het Catalaans. Het toekomstplan van Barcelona is gebouwd op 10.000 voorstellen van bijna 40.000 burgers en 1.500 organisaties.

‘Burgers zelf weten gewoonlijk het best wat hun behoeften zijn en kunnen oplossingen of middelen appreciëren om deze behoeften te bevredigen. Ze kunnen ook zelf oplossingen aanreiken, zowel in de vorm van suggesties of creatieve ideeën, als van concrete acties’, besluiten VUB-onderzoekers in het boek De humane stad. Die burgerbijdrage kan effectief het verschil maken. Want, zo gaan de onderzoekers verder: ‘Op die manier gaan de burgers zelf actief participeren in het beheer van hun gemeente. Aldus krijgen ze het gevoel dat ze wonen in een stad op maat van de mensen, en niet alleen van de bureaucratie, economie, technologie, of politiek.’ 

Decidim is een open source-platform dat speciaal gebouwd werd om participatie van burgers structureel te verankeren in het stedelijk bestuur. De technische mogelijkheden om iedereen te raadplegen en te betrekken, zijn vandaag eindeloos veel groter dan vroeger. Met digitale platformen, de sociale media en de smartphone volstaat een druk op een knop om je mening te geven. Als open source publieke stadsplatformen alle info bijeenbrengen, is interactie mogelijk. Die platformen moeten voor iedereen toegankelijk zijn. Ze horen in handen van de gemeenschap thuis, niet in handen van een of ander privébedrijf dat vroeg of laat informatie kan achterhouden of alleen tegen betaling vrijgeven.

Met digitale platformen bereik je niet iedereen. Daarom zorgen we dat inspraak en participatietrajecten de hele samenleving bereiken. We focussen daarbij zeker op jongeren en garanderen dat alle lagen van de superdiverse bevolking bereikt worden. We peilen voortdurend naar de mening en de voorstellen van burgers, via bevragingen en opinieonderzoek. Het stadsbestuur legt regelmatig verantwoording af aan de burgers op open wijkbijeenkomsten.

Democratie betekent: de bevolking controle geven over de samenleving. Burgers zijn geen kleuters die je moet bepamperen. Wij geven burgers echte zeggenschap over belangrijke beslissingen. We ijveren voor een bindend referendum als 1% van de Kortrijkzanen dat vraagt. De initiatiefnemers bepalen daarbij de vraagstelling, er is geen opkomstdrempel.

Referenda dwingen politici tot de gezonde reflex om hun politieke keuzes direct aan de basis te verantwoorden. Maar vooral: bij een referendum discussieert de hele samenleving mee: bij de kapper, in de sportclub, bij de vakbond en het lokale actiecomité, in de moskee of op de markt. Daarin zit de echte winst: dat het publieke debat echt publiek wordt. De democratie krijgt adem en treedt buiten de muren van de gemeenteraad. Op de dag van het referendum bepalen we heel praktisch: deze richting gaat het beleid uit.

Het bindend karakter ervan moet ervoor zorgen dat het referendum werkelijk een stap is naar democratie. Vandaag kan een beleid al te gemakkelijk een referendum negeren. Nee is nee en ja is ja, en daarmee uit. Er mogen geen opkomstdrempels worden ingesteld. Wie niet deelneemt, geeft zijn mandaat aan wie wel deelneemt. Zonder opkomstdrempel vermijden we ook boycotacties: een te klein aantal stemlokalen, een oproep van het beleid om niet te stemmen enzovoort. Wie met veel handtekeningen een referendum uitlokt, moet de vraagstelling ervan kunnen bepalen. Nu legt de gemeenteraad nog vast waar het referendum exact om draait. Daardoor kan je een referendum al verliezen nog voor de stemming. Wel een goed idee is: ambtenaren ter beschikking stellen die initiatiefnemers van een referendum eventueel helpen bij een goede formulering.

Een sterk middenveld is belangrijk voor een democratie-van-onderuit, omdat het allerlei groepen betrekt, omdat het mensen versterkt, omdat er kennis samengebald zit… Een brede en diepe democratie kan niet zonder een goed ontwikkeld middenveld. Van actiegroepen tot vakbonden, van vrouwenorganisaties tot buurt- en natuurverenigingen: zij zijn een essentiële schakel in het democratische proces. Ze vormen de buik van de samenleving waar het debat wordt georganiseerd en mensen samenkomen. Ze kunnen mee de agenda bepalen en meningen helpen vormen.

We versterken de deelname van het sociale middenveld in de raden van bestuur van intercommunales, stadsbedrijven, huisvestingsmaatschappijen en andere stedelijke bestuursorganen. We maken komaf met de oude politieke cultuur van politieke benoemingen en vriendjespolitiek, maar maken ruimte voor sterke, onafhankelijke bestuursraden met verkozen politici en geëngageerde bestuursleden uit sociale organisaties en het middenveld. In Kortrijk zijn er talrijke buurtcomités die we kunnen inschakelen voor meer dan gewoon evenementen

De belangenvermenging en verwevenheid tussen politici en de vastgoedlobby roept veel vragen op. Depolitiek is diep dooraderd met een oude politieke cultuur van ons-kent-ons en wie-kan-ons-wat-maken.

Wij willen korte metten maken met de deals in achterkamertjes, restaurants en businesslounges. Transparantie is een voorwaarde voor democratie. 

We richten een officiële Transparantiewaakhond op, naar het voorbeeld van Barcelona. Het Barcelonese Oficina para la Transparencia y las Buenas Prácticas telt 56 personeelsleden die ervoor zorgen dat het beheer van publieke fondsen volledig wettelijk gebeurt. 

Waarom is dat belangrijk? Omdat de stad een publiek gegeven is. Omdat de stad met publieke middelen gefinancierd wordt. Omdat de stad de plaats is waar mensen samen leven, wonen, werken, zichwerken zich bewegen en ontspannen, en de behoeften van de mensen bijgevolg centraal moeten staan. En dat is iets helemaal anders dan de belangen van vastgoedbaronnen, financiële holdings en speculanten.

Het bureau licht de contracten van de stad door om te kijken of er onregelmatigheden zijn, om te controleren of er niet met sociale dumping gewerkt wordt en om te zien of er geen contracten zijn afgesloten met firma’s die filialen hebben in belastingparadijzen.

Wij willen een bureau dat het beheer van publieke fondsen van de stad controleert, dat aanbestedingsprocedures checkt, belangenconflicten uitsluit, en gesjoemel in de openbaarheid brengt.

We beschermen klokkenluiders en richten een anoniem meldpunt op waar ambtenaren en inwoners belangenvermenging en gesjoemel kunnen melden, naar het voorbeeld van de ‘ethische brievenbus’, buzón ético in het Spaans, in Barcelona.